Casusluk, sevilen bir televizyon dizisi türü. 80’ler nostaljisiyle birleştiği zaman daha da çok ilgi çekiyor. Şu anda FX’te dördüncü sezonu gösterilmekte olan iki Sovyet ajanının hikayesini anlatan The Americans bu türün en bilinen örneklerinden biri. Almanların TV harikası, bol ödüllü dizisi Deutschland 83 ise, sevimli genç kahramanı ve kaybedenlerin hikâyesini anlatması bakımından bu döneme taze ve farklı bir bakış getirmesiyle dikkat çekiyor.

Amerika ve İngiltere’de çok sevilen Deutschland 83, İngiltere televizyon tarihinde ilk gösteriminde  en yüksek rating alan tek altyazılı dizi. Alman kültürüne katkılarından dolayı ise, dizinin yaratıcıları Anna ve Joerg Winger, başrol oyuncusu Jonas Nay, yönetmenler Edward Berger ve Samira Radsi, set tasarımcısı Lars Lange ve besteci Reinhold Heil Almanya’nın en önemli televizyon ödülü Grimme Preis’a layık görüldüler.

Konuya gelelim;  Amerikalıların engelleyici harekât başlatacağından emin olan DDR casusu Lenora Rauch (Maria Schrader), Doğu Almanyalı bir genci casus olarak Batı Almanya’da bir askeri üsse yerleştirmeyi amaçlar. Böylece, Perşing füzelerini konuşlandıracak NATO planlarını ele geçirebilecektir. Tek bir adayı vardır; o da 24 yaşındaki yeğeni Martin’dir (Jonas Nay). Martin, bu işe hiç gönüllü değildir. Zamanını kız arkadaşıyla geçirmek istemektedir. Ancak Lenora onu hasta annesini (Lenora’nın da öz be öz kızkardeşi oluyor) böbrek nakli için ilk sıralara aldıracağını söyleyerek ve biraz da zor kullanarak görevi kabul etmek mecburiyetinde bırakır.

Martin Batı Almanya’ya vardığında, kendini emrinde çalıştığı General Edel’İn aile sorunlarının kalbinde bulur. Gündelik casusluk işlerinin yanı sıra bir de patronu Edel’in asi kızı, barış sempatizanı oğlu, Martin’den şüphelenen eksantrik baldızı ile uğraşması gerekmektedir.

Martin ya da Batı Almanya’daki adıyla Moritz yalnızca görevine değil Batı yaşam tarzına da alışmalıdır. Bu, süpermarketlerin ağzına kadar dolu olduğu, genç kadınların hippie komünlerine katıldığı radyonun 99 Luftballons’dan başka şarkılar da çaldığı bir hayattır. Evine çok yakınken kendini başka bir dünyada uzaylı gibi hisseder.

İlk bakışta şantajcı, raporları kendi çıkarları için kullanan Stasi memurları, özel hayatları karmakarışık Batı Alman subayları  sıradan görünebilir.  Ama bence dizinin zevki ufak detaylarda. 1983 çok uzak bir tarih olmamakla birlikte Doğu Almanya başka bir gezegen gibi görünüyor;  ucuz giysiler, rezil dekorasyon, batı pop müziği dinleyen ergenlerin heyecanı, deliler gibi Nena dinlemeleri. Rauch’un , Bonn’da markete gittiğinde ürün çeşitliliğinin aklını başından alması, elmalar portakallarla dolu rafları görünce ne yapacağını şaşırması gibi.

İyi ve kötü çocuklara gelecek olursak, her iki taraf da aynı dili konuşuyor, bir taraf diğerine oranla biraz daha eski moda versiyonlarını giyse de aşağı yukarı aynı kıyafetleri giyiyorlar. Yani ayırmak çok zor. Üstelik ana kahraman Martin Rauch o kadar sevimli ki, her bölüm içtenlikle casusluk görevini başarıyla tamamlamasını istiyorsunuz.

Müziklere gelecek olursak, 1983’te MTV bir yıldır yayında, dolayısıyla pop müziğin tam anlamıyla yükselişte olduğu bir yıl. Dizinin yaratıcısı Anna Winger, Billboard’da yayınlanan bir röportajında 1983 yılını bilhassa müzik yüzünden seçtiğini, 80’lerde geçen bir dizi yapmak niyetiyle yola çıktıklarını, 1983 yılını Alman pop müziğinin başka ülkelerce dinlenen tek yıl olduğu için tercih ettiğini belirtiyor.

Amerika ve SSCB kozlarını dünya liderliği için paylaştılar ama her ikisi tamamıyla farklı ülkelerdi. Doğu ve Batı Almanya’da ise siyaset yüzünden ikiye ayrılmış, biri kapitalist demokrasi, diğeri komünist diktatörlük ile yönetilen ama aynı tarih ve dili paylaşan ülkelerden söz ediyoruz. Deustchland 83 hep merak edilen bir hikayeyi, tempolu, içten ve derli toplu anlatan bir oturuşta izleyebileceğiniz bir dizi.